DİYAFRAM DUVAR YAPIM YÖNTEMİ

Bu yapım yöntemi su seviyesi yüksek, kendini tutamayan zeminlerde derin kazıların yapılabilmesi için geçirimsiz betonarme perde duvar imalatı için gerekli uygulama tekniği, makine, ekipman ve malzemenin seçimi, hazırlanması, uygulanması ve kontrol yöntemlerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Uygulama sırasında, “DIN EN 1538 Execution of special geotechnical work-Diaphragm Walls” standartına uyulacaktır.

ÇALIŞMA SAHASININ HAZIRLANMASI

İnşaat sahası ve yolları makine ve personelin verimli çalışarak planlanan günlük imalat miktarlarının yapılabilmesi ve imalat kalitesine ulaşılabilmesi için düzgün ve kuru tutulmalıdır.
Delgi makinesi, paletli vinç, beton mikseri, beton pompası ve sair ağır iş makinelerinin 10 cm ’den fazla batmadan çalışmalarına imkan sağlayacak biçimde düzeltilip, sıkıştırılacaktır. Dolgular delme işini zorlaştırmayacak uygun malzemelerle yapılacaktır.
Çalışma sahasında uygun yüzey drenaj sistemi tesis edilerek platformun kuru kalması sağlanacaktır.
Foraj malzemesi ve yer altı suyu sürekli olarak sahadan uzaklaştırılarak çalışma sahasının bozulması önlenecektir.

ZEMİN BİLGİLERİ

Uygulama projeleri ve yapım yöntemleri zemin raporlarına göre belirlenecektir.

ÇEVRE BİLGİLERİ

Yer altında ve üstündeki delmeyi zorlaştıran beton ve çelik engeller, altyapı kanalları resmi kuruluşlara yazılı tespit yaptırılarak işveren tarafından kaldırılması sağlanacaktır.

DUVAR ANOLARININ YERLEŞTİRİLMESİ VE İMALAT TOLERANSLARI

Duvar anolarının lokasyonlarının zemine işaretlenmesi şantiye sorumlusu tarafından tek tek yapılacaktır.
Duvar anolarının planda, düşeyde ve eğimindeki sapma miktarları toleransları aşamaz.
Duvar anolarının yapım sırası, daha önce yapılmış olan ankrajları yerlerinden yatay ve düşey doğrultularda minimum derecede hareket ettirecek şekilde olacaktır.

DELGİ İŞLERİ

Diyafram duvar imalatları anolar halinde dökülerek çepeçevre imalat bitirilir.

KILAVUZ DUVAR YAPIMI

Kazının yatay ve düşey yönde sapmasız bir şekilde yapılmasına imkan sağlanması ve kazıcı ekipmana kılavuzluk etmesi amacıyla yapılacak bu duvar, kazı çukurunda bentonit seviye değişimleri ve kazıcı kepçenin hareketi nedeniyle oluşması muhtemel yıkıntı ve çökmelere karşı koruyucu olarak onaylı proje hattına uygun olarak belirlenen güzergah boyunca imal edilecektir.
Kılavuz duvar cepheleri daima dik ve pürüzsüz olmalıdır. Diyafram duvar imalatı kılavuz duvar içinde yapılacaktır. Kılavuz duvar aşağıda belirtilen yararları sağlamaktadır:

Diyafram duvarın aplikasyonunun ve inşa hizasının tam düzgünlüğü,
Referans noktalarının ve kotlarının hassas kontrolü,
Bentonit için başlangıç rezervuarı,
Stop-end boruları ve demir donatı için destek vazifesi,
Göçmelere karşı çalışma platformunun kıyısında bir destek vazifesi.

Kılavuz duvarların kazısı mevcut bir back-hoe ile yapılacak ve hizalaması diyafram duvar ile bire bir çakışacak, diyafram ekipmanının içinden rahat çalışabilmesi için perde kalınlığından en az 5 cm geniş yapılacak, en az 1 m derinliğinde olacak şekilde imal edilecektir.

PANEL KAZISI

Kazı yatayda 2,5 4.8 veya 6 m ’lik gibi zemin duraylılık şartlarına göre anolar halinde yapılabilir. Gerekli işaretlemeler yapıldıktan, bentonit bulamacı kılavuz duvarların arasına doldurulduktan sonra diyafram duvar kazısı başlayacaktır. Bentonit bulamacı kazı esnasında hendeğin düşey kalmasını, yıkıntı yapmamasını sağlayacaktır. Bentonitin çukura dolum hızı ve miktarı kazı ile bire bir uyumlu olarak devam edecektir. Kılavuz duvar kotunun altına düşürülmeyecektir. Kazı esnasında ekipmanın dikliğini muhafaza edip etmediği kontrol edilecektir. Kısmi olarak sert zeminlere rastlandığında engeli aşmak için tırpan kullanılacaktır. Sürekli kaya ortamında diyafram duvar imal etmek için farklı bir makine olan freze/cutter kullanılır. Kuyu tabanına kadar süren delgi ile kuyu kazısı bitmiş olur ve bentonit dolu kuyu gerekli emniyet tedbirleri alınarak donatı yerleştirilmesi işlemine hazırlanır.

DONATI KAFESİ HAZIRLANMASI VE KUYULARA İNDİRİLMESİ

Projesine göre kazısı yapılmış diyafram duvar anosuna projeye ve mevcut taşıma kapasitelerine göre daha önceden sahada hazırlanmış kafes, sistemdeki demir donatı servis vinci yardımıyla kuyuya indirilecek ve askılı kancalar vasıtasıyla askıya alınacaktır. Beton dökümü sırasında kullanılacak olan tremi borusunun serbest hareketine mani olmamak için kafesin üstünde yeterli büyüklükte çalışma boşlukları bırakılacaktır. Donatı kafesi konusunda aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir:

Betonarme demirlerin üretici firmasından üretim ve çekme deney sertifikası alınacaktır.
Demirler ano lokasyonlarına yakın bölgede gerekli şablonlar kullanılarak, kaldırma esnasında dağılmaması için gerekli kafes içi takviyeleri ile kafes haline getirilecektir.
Donatı kafesinin kirlenmemesi için donatı montaj sahası ve foraj sahası temiz tutulmalıdır. İmal edilmiş donatı tercihen agaç takozlar üzerinde stok halinde korunur.
12 m’yi geçen kafeslerin eklenmesi için bağ teli kullanılacak, donatı kafesinin çok ağır ve uzun olması halinde bağlantı kaynakla veya gerekirse klemens gibi bağlantı elemanıyla yapılacaktır.
Hazırlanan donatı kafesi beton pas payı takozları ile teçhiz edilip, servis vinci kullanılarak, kafesin dağılmaması için doğru yerinden yavaşça kaldırılıp taşınacak ve kuyulara indirilecektir.

KUYULARA İNDİRİLEN DONATININ KAÇMASINA HİÇBİR ŞEKİLDE İZİN VERİLMEYECEKTİR.

STOP-END BORULARININ İNDİRİLMESİ

Diyafram duvar perdede, anolar arasındaki rijitliği sağlamak ve su sızdırmazlık boyunu arttırmak için boru şeklindeki stop-end boruları tabana kadar eklenerek indirilecektir. Betonlamadan sonra, beton prize geçtikçe özel vibrasyonlu pompalarla (eksraktör) yukarı çekilecektir. Stop-end borularının beton dökümünden sonra en az 4-6 saat içerisinde çekilmesi gerekmektedir.

BENTONİT YOĞUNLUĞU AZALTILMASI/ TEMİZLİĞİ ÇALIŞMALARI

Diyafram Duvar delgi işlemi projede belirtilen panel boyu (ano) ve derinliğine kadar kazıldıktan sonra donatı kuyuya yerleştirilir. Bu arada tabandaki yoğunluğu artmış bentonitin arındırılması için “taban pompası” veya “çiftli inkişaf takımı+hava”(airlift) marifeti ile tabandaki mevcut bentonit dışarı alınırken üstten temiz bentonit kuyuya ilave edilerek duraylılıgın sürmesi takip edilir. Bu yenileme işleminin süresi kuyu içerisinde bentonit yoğunluğu, test değerlerine uyana kadar sürdürülür.

ANOLARIN BETONLANMASI

Diyafram duvar beton döküm işlemi, bentonit test sonuçlarının olumlu çıkmasından sonra tremi boruları kullanılarak yapılacak olup aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir:

Beton, gerekli deney raporlarını ve istenilen zaman, miktar ve süreklilikte hizmet verebilen firmalardan temin edilecektir.
Delme işlemi biter bitmez hemen donatı yerleştirilerek kısa sürede, en geç aynı gün beton dökümüne geçilecektir.

Hemen betonlanmaya imkan bulunmadığı durumlarda geçen süre içinde ano tabanında bir şişme olur ve donatı kafesini zemin yukarı iterse, donatı çıkarılarak, yeniden delik içi tarama ve ano içi temizliği yapıldıktan sonra beton dökümü gerçekleştirilecektir. Şişme riski olması halinde tabanın, şişme derinliği kadar fazla delinebilir.

Donatı kafesinin kuyulara indirilmesini takiben ano genişliğine bağlı olarak 25 ila 35 cm çapındaki tremi borusu (panel büyüklüğüne göre bazen 2 hat tremi borusu indirilir ) servis vinciyle kuyu içine indirilecek ve betonlama, boru yardımıyla yapılarak betonun ayrışması önlenecektir.

Betonlama borusu(tremie) aşağıdaki şartları sağlayacaktır.

Boru çeperleri temiz, eğilme ve burkulmalara dayanabilecek mukavemette olacaktır.
Ek yerleri su sızdırmaz olacak ve kalın dişli manşonlar kullanılacaktır.
Betonlama başlamadan önce tremie borusu 30-40 cm kadar kuyu tabanında yukarı çekilecektir.

Betonlama borusu ile çalışmada kuyu başında betonun yüksek slamplı olması (katkılı betonda min.16-20 cm değerine sahip) ve prize başlama süresi ise minimum 3 saat olmalıdır.
Betonlama, beton pompası veya doğrudan boşaltma ile sürekli bir şekilde yapılacaktır. Döküm hızı en az 15 m³/saat olacak şekilde deliğe doldurulacaktır. Daha düşük hızlarda dökülen beton boruda birikinti yapacağından beton hızının sabit tutulmasına özen gösterilecektir. Çift tremie kullanılması halinde betonun kuyu içinde aynı seviyelerde yükselmesine imkan verilecektir.
Yeraltı suyunun veya bentonit çözeltisinin betonla karışmasını önlemek için betonlama tremi borusu kuyu dibine ulaştıktan sonra ilk olarak 30-40 cm arasında bir mesafe yukarı çekildikten sonra başlayacak ve betonlama sırasında sürekli ve en az 2 m beton içinde kalacaktır.
Beton kuyu içinde yükseldikçe, betonlama tremie borusu parça parça kısaltılacak ve betonlama işlemi kuyu ağzından temiz beton gelene dek devam ettirilecektir.
1 tremi borusu maksimum 2,5 metrelik ano genişliğinde kullanılacaktır. Beton her tremi borusundan eşit olarak dökülecek ve kesinti yapılmayacaktır.
Betonlama bittikten sonra, beton taze iken duvar üst kotuna göre tesviye edilecektir.

PANELLER İÇİN BETON KÜP NUMUNELER

Sözleşme veya teknik şartnamede belirtilmemişse numune alma ve deney işlemi standartlara uygun olarak yapılacaktır.

MALZEMELER

Çimento: İmalatta, 28 günlük basınç mukavemeti 325 Kg/cm2 Portland Çimentosu kullanılacaktır.
Su: Enjeksiyon karışımında kullanılacak su, tortu ve yabancı katı maddelerden arındırılmış, çimentoya zarar vermeyecek kalitede su olacaktır.
Bentonit: Ano duraylılığını sağlayacak bentonitin yoğunluğu zemin şartlarına ve yer altı/artezyen su şartlarına göre belirlenecektir.

MAKİNE VE EKİPMANLAR

Diyafram duvar ekipmanı sahaya getirildiğinde imalat öncesinde, makine montajı ve tesis kurulduktan sonra delici makine ve bentonit tesisi kontrol edilecek ve çalışır durumda olduğu belirlenecektir.

Delgi Makinesi:600 - 1500 mm kalınlığında foraj yapabilen ve projesinde gösterilen derinliğe inebilen hidrolik kazıcı makine kullanılacaktır. Hidrolik kazıcı makine paletli vincin üzerine monte edilecektir.
Paletli Vinç:Beton dökmede ve malzeme taşınmasında paletli servis vinci kullanılacaktır.
Stop End Boruları ve Ekstraktör: 600 - 1500 mm çapında projede öngörülen derinliğe kadar indirilebilecek stop-end boruları kullanılacaktır.
Bentonit Tesisi: Sahanın uygun olan kısmında bentonit tesisi kurulacak. Bu tesiste, kazıya yetecek kadar bentonit saklayacak sayıda tank ve ara bağlantıları, bentonit bulamacı yapacak mikser ve kazıdan geri alınacak bentonitin elenmesi için elek (desander) bulunacaktır.

TEST VE KONTROLLER

Her diyafram duvar anosu, betonlamadan önce kuyudaki bentonit test edilecek (viskozite (max. 45 sn), yoğunluk (max. 1.30 ton/m3) ve kum (max. %5) oranı).
İmalat bitip, kazı aşamasında diyafram duvar panellerinin yatay deplasmanları ölçülecektir. (derinliğin max. %0.5’i )
Her 100 m3 veya günlük dökülen betonlardan 4 adet numune alınacak ve 7-28 günlük kırım sonuçları raporlanacaktır.

ÖLÇÜMLER VE RAPORLAR

Diyafram duvar imalatında her diyafram duvar paneli için proje standartlarına göre bir fiş tutulacak. Bu fişte :

Kazı tarihi ve saatleri,
Betonlama tarihi, beton başlangıç ve bitiş saati, kaç m3 beton döküldüğü,
Kazı derinliği,
Test edilen bentonit değerleri, Panel numarası,
Panel üst kotu,
Panel genişliği, Panel alt kotu,
Demir donatı ağırlığı,

bilgileri kayda geçecektir.